Generieke maatregelen voor beeldend kunstenaars

maandag 26 oktober 2020

Brief aan de Kamerleden Asscher (PvdA), Belhaj (D'66), Van den Berge (GroenLinks) en Kwint (SP).

Datum: 26 oktober 2020
Betreft: Generieke maatregelen voor beeldend kunstenaars

Beste volksvertegenwoordigers,

Hartelijk dank voor uw inzet voor de kunst, de kunstenaars en de kunstinstellingen, onder meer met het stellen van Kamervragen. Dit was en is harder nodig dan ooit in deze tijd waarin kunstenaars, actief in de meest uiteenlopende disciplines, de gevolgen van de coronamaatregelen ondervinden. 

Minister van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft tijdens de coronacrisis geld vrij gemaakt om de kunstsector te helpen, maar deze financiering komt voor het merendeel terecht bij de kunstinstellingen en indirect bij podiumkunstenaars en ondersteunend personeel van theaters, bioscopen, enz... Er zijn weliswaar subsidiemogelijkheden en enkele fondsen opgestart waar beeldend kunstenaars bij gebaat zijn, maar dit zijn geen generieke maatregelen waar alle professionele beeldende kunstenaars gebruik van kunnen maken.

Het grootste probleem voor beeldend kunstenaars - politiek gezien - is dat de meest ingrijpende maatregelen voor deze beroepsgroep  vlak voor en tijdens de coronacrisis geïnitieerd zijn door andere ministeries dan die van OC en W. Vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kwam de commissie Borstlap met het rapport ‘herziening pensioenstelsel’, waarin voorgesteld werd om de zelfstandigenaftrek af te schaffen en een arbeidsongeschiktheidsverzekering te verplichten. Los van de vraag of u of uw partij dit gunstige of ongunstige maatregelen vindt, betreft het een tweevoudige lastenverzwaring voor zzp’ers. In mei van dit jaar kwam staatssecretaris Vijlbrief van financiën met het pakket ‘Bouwstenen voor een beter belastingstelsel’ waarin veel voorstellen staan die het ondernemerschap van zzp’ers in het algemeen en kunstenaars in het bijzonder enorm verzwaren. Enkele voorbeelden: verhoging van het lage btw-tarief van 9 naar 12%, afschaffing van de giftenaftrek, afschaffing van de startersaftrek en ook hier weer de afschaffing van de zelfstandigenaftrek.

Vanuit twee ministeries (Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën) is dus gepusht om de zelfstandigenaftrek te beperken/ af te schaffen. Inmiddels heeft dit kabinet al besloten om de zelfstandigenaftrek elk jaar geleidelijk te verlagen. Te beginnen met 360 euro minder vanaf 2021. 

Er zijn de laatste jaren in Nederland veel zzp’ers bij gekomen. Voor een groot deel betreft dit ook schijnzelfstandigen en/of zelfstandigen die in het verleden een vast dienstverband hadden met toen een beter inkomen en betere arbeidsvoorwaarden. Zowel binnen als buiten de creatieve en culturele sector. Zoals pakketbezorgers, journalisten of muziekdocenten. Het zou zo maar kunnen dat alle maatregelen die op stapel staan (op termijn) positief uitpakken voor deze werkenden. Dat het voor bedrijven en instellingen praktisch onmogelijk wordt om freelancers voor een prikkie in te huren en dat zij genoodzaakt zijn om een medewerker (weer) in dienst te nemen. Het is niet zo dat dit per definitie het geval is en waarschijnlijk zal het niet voor iedereen zo uitpakken, maar het scenario is voorstelbaar bij veel beroepsgroepen.

Voor beeldend kunstenaars gaat dit echter niet op. Wie neemt de kunstschilder, keramist of beeldhouwer in dienst? De beeldend kunstenaar die zijn inkomen haalt uit het verkopen van autonoom werk is per definitie een zelfstandige.  Maar hij of zij moet wel ‘boeten’ voor het tegengaan van schijnzelfstandigheid in andere sectoren. Het afschaffen of verlagen van aftrekposten, zoals de zelfstandigenaftrek, is daarom een nog grotere klap in het gezicht van de beeldend kunstenaar. Zeker nu, tijdens de coronacrisis. In plaats van fiscale voordelen worden er fiscale nadelen in het leven geroepen. En de beeldend kunstenaar kan geen kant op.

Aan u alle vier daarom de vraag hoe u en uw partijen hier tegenover staan en of u bovengenoemde redenen genoeg gegrond vindt voor een pleidooi voor generieke maatregelen, middels fiscale voordelen, voor beeldend kunstenaars.

Met vriendelijke groet,
Erik Hofstra
Namens het bestuur van BOK (Beroeps Organisatie Kunstenaars)
www.boknet.nl