Social media-vergoeding voor kunstenaars komt dichterbij

dinsdag 24 september 2024

Dagelijks worden er heel wat beelden van kunstenaars, illustratoren, fotojournalisten, ontwerpers en andere beeldmakers bekeken en gedeeld op social media, zoals Facebook en Instagram. Professionele kunstenaars en andere beeldmakers zien daar - tot nu toe - geen cent van terug. Het levert moederbedrijf Meta wel veel advertentie-inkomsten op.

Auteursrechtenrichtlijn van de EU

Volgens de auteursrechtenrichtlijn van de Europese wet moet er een vergoedingssysteem komen waarmee professionele beeldmakers gecompenseerd worden voor het online verspreiden van beelden waar auteursrecht op zit. 

Eerste zitting

Pictoright, belangenbehartiger voor auteursrechten in Nederland, en Meta ‘praten’ al drie jaar met elkaar over een mogelijke vergoeding voor Nederlandse beeldmakers, maar dat leidde tot niets. De auteursrechtenorganisatie besloot daarop Meta te dagen voor de Amsterdamse rechtbank. Die eerste zitting -  die een vervolg krijgt -  was donderdag 19 september 2024. 

27 miljoen euro

Pictoright rekende uit dat een vergoeding van 27 miljoen euro per jaar passend zou zijn. Meta vindt dit veel te hoog. De Amerikaanse social media-reus, waarvan vier medewerkers speciaal voor deze rechtszaak vanuit Amerika overvlogen om het Nederlandse advocatenteam te ondersteunen, stelt niet van plan te zijn om ‘zo maar bij het kruisje te gaan tekenen.’

Steekproef

Een groot deel van de rechtszaak ging over de meetmethodes – hoe en met welke data er het beste gemeten kan worden. En over het koppelen van data aan advertenties. De advocaten van Meta gaven aan dat er geen 1-op-1 relatie is tussen het zien, klikken, ‘liken’ of delen van (of op) een beeld en een advertentie die vervolgens vertoond wordt. Meta heeft zelf een Rights Manager-tool voor rechtenhouders om te onderzoeken hoe vaak hun beelden gedeeld worden, maar uit een handmatige steekproef van Pictoright blijkt dat deze tool te weinig hits laat zien.  

Compensatiesysteem voor beeldmakers

De erkenning dát er een vergoeding moet komen, een compensatiesysteem voor beeldmakers, was echter niet in het geding bij de rechters. De social media-kanalen van Meta vallen wel degelijk onder de Europese auteursrichtlijn. Dat is vooral goed nieuws voor Pictoright en alle beeldmakers in Nederland. Het is niet de vraag of, maar wanneer, hoe en hoeveel de vergoeding wordt, dat is de vraag.

Twee weken om het eens te worden

De rechtbank gaf Pictoright en Meta de opdracht een paar weken de tijd om er als nog onderling uit te komen. Mocht dat niets opleveren, dan volgt er een nieuwe zitting rond 9 oktober dit jaar. 

BOK steunt Pictoright in de rechtszaak

De Beroeps Organisatie Kunstenaars (BOK), samen met o.a. Pictoright medeoprichter van de Federatie Beeldrechten, ondersteunt deze rechtszaak. De uitkomst kan van grote invloed zijn voor een nieuw vergoedingsmodel voor de creatieve beroepsgroep. In Nederland en als precedentwerking voor de rest van Europa. En ook richting andere social media-multinationals, zoals Tik Tok, X (voorheen Twitter) en LinkedIN. Pictoright is namelijk de eerste auteursrechtenorganisatie in de Europese Unie die één van de grote Big Tech-bedrijven voor de rechter sleept op basis van de Europese auteursrichtlijn. 

Zie ook de website van de Federatie Beeldrechten