Kunstenaar, bedenk zelf een prijs!

donderdag 11 september 2025

Tips om te voorkomen dat je wordt uitgebuit

"Wat kost dat?” Of: “Wat wilt u daar voor hebben?” Veel gestelde vragen aan een kunstenaar. Maar ook: “Daar hebben wij vaste tarieven voor!” En zelfs krijg je als kunstenaar soms een contract onder de neus waar de bedragen al in staan, zogenaamd omdat het vastgestelde tarieven zijn. 

Kunst heeft z’n prijs, maar nooit een vastgestelde prijs. Er is geen enkele wet of regel die de kunstenaar verplicht om voor een bepaalde prijs kunstwerken of arbeid in welke vorm dan ook te leveren. Niet als het gaat om verkoop of huur of gebruik in een tijdelijke tentoonstelling. Er bestaan geen vaste prijzen!

Als kunstenaar ben je vrij om je eigen prijzen en tarieven te bepalen. Voor ondernemers die niet werken in de creatieve of culturele sector komt dit wellicht over als het intrappen van een open deur, maar in 'onze' sector kan het geen kwaad om dit nog even te benadrukken.

Contracten

Wees op je hoede als er een contract naar je wordt gestuurd of op een andere manier wordt aangeboden. Teken nooit meteen, lees alles letter voor letter. En wees je er van bewust dat zo’n contract alleen maar een begin van onderhandelingen is. Bovendien is het beter als je zelf met een contract komt, gebaseerd op je eigen leveringsvoorwaarden. Als lid van BOK Beroeps Organisatie Kunstenaars kun je op het ledengedeelte allemaal voorbeelden vinden. Deze kun je als lid van BOK kosteloos downloaden, gebruiken en desgewenst aanpassen.

Prijzen en commissietarieven

Het is vreselijk moeilijk om je prijzen en tarieven te bepalen. De enige houvast die je hebt is de markt. Wat wordt er zoal gevraagd voor vergelijkbaar werk op vergelijkbare formaten. Steek je licht op bij kunstbeurzen en galeries, kijk wat collega’s voor prijzen hanteren, onderzoek wat online gebruikelijk is. 

Let zeker ook op de commissies die overal gevraagd worden. Vaak is 40% een soort van norm, maar er zijn zelfs ook galeries die 50% commissie willen als ze werk van jou verkopen. Online galeries zijn meestal goedkoper omdat ze geen vaste kosten van een pand of opslagruimte nodig hebben. Ook hier geldt weer hetzelfde als eigenlijk overal; het is altijd onderhandelbaar. Als jij vindt dat je niet meer provisie wil geven aan een galerie, of welke andere bemiddelaar ook, ga dan onderhandelen en teken niet klakkeloos een contract. Let ook hier goed op wat je tekent; soms wil een galerie ook commissie over van het werk dat je zelf vanuit je eigen atelier verkoopt. Als lid van BOK screenen we graag alles wat jou wordt voorgeschoteld.

Uurtarieven 

Als je voor een bepaald project naast je reguliere werk (het maken van kunst) andere, aanvullende werkzaamheden moet uitvoeren kun je daarvoor een uurtarief rekenen. Dat uurtarief mag best tussen de 85 en 130 euro per uur liggen (tarief 2025). Je bent immers een hoog opgeleide kunstenaar en dat moet tot uitdrukking komen in het uurtarief wat je rekent. Ook hier geldt weer; Het is geen wet of regel en dus onderhandelbaar en je kunt voor verschillende werkzaamheden verschillende uurtarieven hanteren. Wees niet te voorzichtig!

Netto tarieven

Maak het je eigen dat je altijd 'in je hoofd’ rekent met zogenaamde netto tarieven. Bedragen exclusief BTW. Immers de BTW moet je (als je tenminste BTW-plichtig bent) altijd afdragen. Tegenover de consument moet je altijd de prijs inclusief BTW noemen en vermelden, maar wees je altijd bewust dat daar het BTW percentage vanaf gaat. Wat er overblijft is voor jou.

Bij verkoop via een galerie, online of niet, ben jij altijd de verkoper. De galerie is bemiddelaar. Het afgesproken percentage voor bemiddeling gaat altijd over het netto bedrag, het bedrag exclusief BTW. Op het moment van publicatie van dit stuk is de BTW op kunst 9% en op diensten zoals bemiddeling 21%. Met afrekeningen worden hiermee regelmatig vergissingen gemaakt. Leg het -als je niet zeker bent van een juiste afrekening- voor aan een van ons, we controleren het graag voor je.

Tarieven voor tentoonstellingen zonder verkoopdoel

Als je gevraagd wordt door een instelling of museum om daar te komen exposeren let dan heel goed op. Ook hier moet je niet zomaar akkoord gaan met het contract wat je wordt voorgelegd. Lees het goed en laat het door ons (BOK) screenen. Niet zelden wordt je onderbetaald, zijn je rechten niet goed gezekerd en moet je zelfs diensten verrichten waar je als kunstenaar niet op zit te wachten. Er zijn richtlijnen met minimale bedragen waar musea zich aan moeten houden om in aanmerking te kunnen komen voor subsidie. De bedragen die ze jou bieden zijn dus minimaal en zijn voor jou een startpunt van onderhandeling. 

Alles is onderhandelbaar

Om tot een goede vergoeding voor jou als kunstenaar te komen moet je rekening houden met een aantal dingen. Bijvoorbeeld wat zou het opgebracht hebben als je het werk gedurende die periode zou hebben verhuurd, wat is het niveau en status van de instelling/museum, hoeveel bezoekers komen er op de tentoonstelling af en wat betalen die aan entreegelden en natuurlijk hoe is jouw status, hoe bekend ben jij en op welk niveau is jouw werk….. We hebben ook hiervoor voorbeeldcontracten gemaakt die je kunt gebruiken en desgewenst kunt aanpassen. Maar ook hier: Alles is onderhandelbaar!

Rechten

In alles wat je doet en maakt moet je altijd rekening houden met je rechten; auteursrecht, persoonlijkheidsrecht, exploitatierecht, volgrecht….en alle rechten die je als maker hebt om te voorkomen dat er zonder jouw toestemming gebruik wordt gemaakt van jouw kunst waar al die rechten op berusten. De rechten zijn allemaal goed wettelijk vastgelegd en kom je er niet helemaal uit of mocht je nog vragen hebben, neem contact met ons op. Wees in ieder geval zeer terughoudend als partijen je een voorstel doen om de rechten te delen of helemaal over te dragen. Zelfs als dat is tegen een op dat moment forse vergoeding. Het benoemen van jouw rechten in ieder contract is een must. Het benoemen van die rechten mag nooit ontbreken.

Vragen?

Heb je vragen of ideeën die we in het bovenstaande moeten verwerken, laat het ons weten. Ieder commentaar is welkom: CONTACT

PS: Om je op weg te helpen hebben we een eenvoudig te hanteren calculator formulier gemaakt wat je kunt gebruiken in voorkomende gevallen. Je kunt het natuurlijk aanpassen al je dat zou willen. Dit soort simpele formulieren geven houvast en laten zien wat er allemaal bij komt kijken als je bezig bent met een project.