Aanbeveling atelierbeleid en broedplaatsen

woensdag 21 juni 2023

In het Stadslab van Groningen presenteerde Karina Bakx van Stichting Roemte op 20 juni haar rapport over broedplaatsenbeleid in Nederland. Ze deed dit in opdracht van de gemeente Groningen. In het rapport komen de verschillen in atelierbeleid en huisvesting van kunstenaars in Nederlandse steden als Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Enschede naar voren. BOK heeft op verzoek een aanbeveling geschreven die aan het rapport is toegevoegd. We hebben goede hoop dat er gehandeld gaat worden naar onze bevindingen en dat het rapport van Karina een goed vervolg gaat krijgen. 

Hieronder onze bijdrage:
 

Atelierbeleid en ‘broedplaatsen’ 

Het is een kwestie van beschaving wanneer een samenleving haar wetenschappers, filosofen en kunstenaars op een fatsoenlijke manier huisvest. Vooral kunstenaars willen nogal eens worden vergeten. Voor sommige kunstenaars is de afzondering aan het eind van een landweg een ideale plek, voor een ander is het de levendigheid van een stad. De huisvesting en werkruimte in stedelijk gebied is veelal problematisch omdat in de hoofden van bestuurders de economie en het verdienvermogen op korte termijn beter vertegenwoordigd is dan de intrinsieke waarde, de geestverruimende verheffing en niet te vergeten de vaak onderschatte economische waarde van kunst. 

Vertegenwoordiging creatieve ondernemers

Verder moet het gevaar onderkend worden van het ‘hip' maken van panden of buurten die langzaam maar zeker worden overgenomen door zich sociaal-creatief noemende puur commerciële instanties en bedrijven die de kunstenaars door de tijd heen verdrijven. Let op dat de term ‘broedplaatsen’ niet betekent dat er per definitie (beeldend) kunstenaars zitten. Het is evenwel voor de levensvatbaarheid en levendigheid noodzakelijk dat die groep creatieve ondernemers goed vertegenwoordigd wordt.

Medezeggenschap kunstenaars

Een stichting, vereniging of welke organisatievorm dan ook -en in samenwerking met de stad en gemeente- met het ideële doel huisvesting, atelier- en broedplaatsruimtes te verwerven, exploiteren, onderhouden zou een oplossing kunnen zijn onder voorwaarde dat de kunstenaars een vorm van medezeggenschap, medebeslissingsrecht en waar wenselijk eigendom krijgen. Terwijl de financiering zodanig wordt gestructureerd dat de kunstenaars niet voor ‘eeuwig' opgescheept worden met een schuld die niet is te overzien of een huur die onbetaalbaar wordt na verloop van tijd. De verworven huisvesting dient door de kunstenaar op eenvoudige wijze verhandelbaar of overdraagbaar te zijn naar een opvolgende kunstenaar onder de zelfde voorwaarden. Van tijdelijk naar permanent (of niet) en van permanent naar stoppen. De huisvesting van kunstenaars dient de zelfde flexibiliteit te hebben als de kunst zelf. Een stad met een kunstacademie, een universiteit, een conservatorium, een Forum….is het aan zichzelf en aan haar bewoners verplicht om haar wetenschappers, filosofen en kunstenaars fatsoenlijk te huisvesten..

2023 BOK Beroeps Organisatie Kunstenaars