Wie betaalt bepaalt bij Museum van Bommel van Dam

donderdag 10 april 2014

 
Zo maar een gesprek van twee bezoekers in een museum in Venlo. Ze staan voor een abstract werk.
‘Dat kan mijn nichtje van vijf ook’, zegt de één.
De ander kijkt hem aan, blikt dan terug naar het schilderij en zegt:
‘Sterker nog, dat is van je nichtje van vijf. Kijk, hier staat haar naam. Ze wilde hier zo graag hangen. En kijk daar, verderop, oom Cees heeft een foto van zijn kroeg gemaakt en laten ophangen in een lijstje. Leuke promotie. Goedkoper dan een sponsorbord bij de voetbalclub’
‘Het is niet waar.’
‘Ja, echt. De expositie heet Join in! Iedereen mag mee doen. Voor 100 euro per vierkante meter hangt je werk hier ook. Maakt niet uit hoe het er uit ziet. Wel snel zijn, straks is de muur uitverkocht’

Bovenstaand gesprek, of soortgelijk, kunt u deze zomer horen in Museum van Bommel van Dam.  Dan geldt daar namelijk ‘wie betaalt bepaalt.’ Voor 100 euro heb je van 15 juni tot en met 10 augustus een vierkante meter tot je beschikking.

Join in! is volgens het Venlose museum  een sociaal-cultureel experiment om proefondervindelijk vast te stellen wat werkt en wat niet.
Over twee jaar moet het museum volledig zelfstandig opereren. De transitiefase is volgens het museum de reden om deze zomer muur te verhuren.
‘Hét moment om ook vanuit het perspectief van de kunsten na te denken over de vorm en functie van het Venlose museum’, is de afsluitende zin van het artikel ‘Muur te huur’ op de site van het museum.

Pardon? Op de site van het museum, bij Muur te huur, scrol ik terug naar boven en lees de oproep nog eens:
‘Ben je professionele kunstenaar, student, amateurkunstenaar of heeft je moeder een prachtige tekening gemaakt die je graag aan het grote publiek wilt laten zien? Meld je dan aan.’

Hoezo is dit vanuit het perspectief van de kunsten?
Deze manier van bedrijfsvoering vind je helaas ook in andere kunstsectoren. Doet me denken aan kleine obscure uitgeverijtjes die niet de lezers, maar de schrijvers laten betalen. De roman wordt pas gedrukt als de geestelijk vader toezegt een x-aantal exemplaren af te nemen, om ze vervolgens (gratis) te verspreiden onder familie en vrienden. Een businessmodel dat leunt op de ‘eer van een echt boek.’ In Venlo is dat ‘een echt museum.’

Het hanggeld stoort me niet eens het meest aan de werkwijze bij Van Bommel en van Dam. Organisaties van kunstbeurzen vragen immers ook hanggeld aan kunstenaars of galeriehouders.  En hetzelfde geldt voor sommige kunstwedstrijden. Of het redelijk is om een bijdrage van de kunstenaar te vragen is afhankelijk van veel factoren (o.a. wat de organisatie zelf kwijt is aan investeringskosten). Mijn advies is om het volgende na te gaan: als ik hier niet had gestaan als kunstenaar, maar als ondernemer met een ander beroep, had ik dan ook hetzelfde willen investeren om mijn werk te verkopen?  

Onbegrijpelijk is de totale desinteresse in goede kunst voor deze expositie bij Van Bommel en van Dam. Met ‘wie betaalt bepaalt’ zegt het museum eigenlijk: de kwaliteit van de kunst is onbelangrijk, het gaat ons om je portemonnee.
Daarbij wordt er misbruik gemaakt van de status die een museum bij het grote publiek door de jaren heen heeft opgebouwd. Die reputatie wordt te grabbel gegooid. En dat kun je niet indekken door te schrijven dat het om een sociaal-cultureel experiment gaat.

Ik neem aan dat de meeste professionals wel door hebben dat Muur te huur geen ideaal verkoopkanaal is. Al was het maar omdat het zo een podium voor hobbyisten wordt. En welke professionele kunstenaar wil daar tussen hangen? Talent is niet te koop. Uiteraard kan een amateur van nu straks een professional zijn, maar dat gebeurt alleen als je op je werk geselecteerd wordt, niet op je portemonnee. Tot die tijd: hang je tekening op in het buurthuis of op school, is veel goedkoper. Bezoek, als je er klaar voor bent, verschillende galeries of ga naar een beurs met ballotage om er achter te komen of het goed  gevonden wordt.

Is het een noodgreep in Venlo? Hadden ze bij Museum van Bommel en van Dam ook anders gewild? Of moeten ze hoereren om de op handen zijnde verzelfstandiging te overleven?

De expositie Muur te huur laat zien dat bezuinigingen in de kunstsector de liefhebbers van kunst   op veel verschillende manieren kunnen treffen.
Die bezuinigingen vanuit Den Haag, de provincie of de stad, daar kunnen ze in Venlo misschien weinig aan doen, maar met dit soort acties doen ze nog meer afbreuk aan de kunsten.

Naast kunst- en culturele instellingen die inmiddels zijn verdwenen, krijg je zo overblijvers die overleven door in naam nog kunst te vertegenwoordigen, maar geen beleid voeren vanuit een artistieke noodzaak. Waarom dan nog een museum? Maak er dan zaalverhuur van, voor al uw bruiloften en partijen en tekeningen aan de muur.

Probeer juist creatief te zijn met museumwaardige exposities. Er is genoeg publiek voor goede kunst. Vraag professionele kunstenaars of galeriehouders als gastcurator of om bijzondere kunstprojecten te bedenken waar veel publiek op af komt. Out of the box. Dan gaat het niet ten koste, maar komt het ten bate van de kunst. Bij BOK staan we open om mee te denken over artistiek gewaagde experimenten die veel publiek trekken (en voor kritiek).

Van Join in! wordt niemand beter. Professionals niet, amateurs niet, bezoekers niet en Museum van Bommel van Dam krijgt misschien even een cashflow, maar schiet er op de lange termijn ook niets mee op. Want uiteindelijk wil je naar het museum omdat je  kunst wil zien. Geen huisvlijt.