Henk vindt...

Vrolijk

Soms ben ik aan het mopperen op wat er allemaal in de kunst gebeurt. Al die mensen die om ons heen zwermen als muggen rond een koeienvlaai. Al die vergadertijgers en klagers die zelf nog nooit een potloodstreep op een vel papier hebben gezet en altijd de oplossing denken te vinden bij een ander. 

Maar meestal ben ik vrolijk en blij. Blij met al die vrije geesten die niet klagen, maar aan het werk gaan, die hun ogen hebben gericht op wat gaat komen en wat nog gemaakt moet worden. Denkers en bouwers in de kunst. Al die eigenwijze einzelgängers die hun eigen weg gaan, hun eigen stijl ontwikkelen en niet bang zijn. Niet achteromkijkend en zeuren over alles wat er mis is gegaan tijdens de coronacrisis, maar de mouwen opstropen en mooi, indrukwekkend, vernieuwend en verrassend werk maken. 

Blij wordt ik ook van die kunstenaars die totaal nieuwe wegen zoeken, digitaal, nft's gaan maken en hun nek uit steken met of zonder crypto's. Al die kunstenaars, als een kruiwagen kikkers, vol energie en alle kanten op springend. Prachtig.

Blij werd ik ook toen ik in het Flower Art Museum onlangs naar binnen liep. Naar aanleiding van foto's van Corrie Zwart hebben 21 kunstenaars een kunstwerk gemaakt. Foto's, schilderijen, video- en licht installaties, ruimtelijk werk, poëzie....Het een spreekt je meer aan dan het ander, maar je loopt er blij rond. Tenminste ik wel. Geweldig ook al dat werk op de eindexamenexposities van onze kunstacademies. Wat een talent is er overal en wat is het allemaal met een enthousiasme en gedrevenheid gemaakt. Jonge kunstenaars met nog een heel kunstleven voor zich en ieder met het idee dat ze de wereld gaan veranderen. Het geeft hoop

Vrolijk werd ik ook van de actie die we onlangs hebben ondernomen voor een van onze BOK-leden waarvan beeldmateriaal ongevraagd was gebruikt door een multinational. Een schending van het auteursrecht. Na wat getouwtrek is een vergoeding overeengekomen van meer dan honderdduizend euro. Veel geld, maar meer dan terecht.

Henk Hofstra

Zwart gat

Staatssecretaris Gunay Uslu heeft op 23 mei 2022 bekend gemaakt dat er weer flink wat geld extra naar de cultuursector gaat. Prachtig. 135 miljoen dit jaar, oplopend naar 170 miljoen structureel extra voor cultuur.

Flinke Klappen

De culturele sector heeft flinke klappen gekregen tijdens de coronacrisis en deze extra middelen voor cultuur zijn een belangrijke steun in de rug zo laat de staatssecretaris weten. 
Startsubsidies voor vrije producenten, cultuurmakers en erfgoed-professionals, leningen voor producties en projecten, werkgevers faciliteren om freelancers in diens te nemen, amateurs, publieke omroep, oefenruimtes voor bandjes, publiek weer naar theaters....... ik lees van alles op de site van de overheid, maar nergens kom ik de woorden beeldende kunst tegen.

Hoe is er met individuele kunstenaars, de makers omgegaan?

Het is de zoveelste steunmaatregelen die wij als kunstenaars hebben mogen ervaren tijdens en nu ook nog na de coronacrisis. Er is al veel geld in de culturele sector gestopt. Er zijn flink wat instanties en organisaties van de ondergang gered. Maar hoe is er met individuele kunstenaars, de makers zelf, omgegaan? Onze vorige minister van OCW, mevrouw Van Engelshoven had het goed met ons voor. Om te voorkomen dat het te lang zou duren en om te voorkomen dat er allemaal oormerken aan het geld zouden worden vastgeprikt -die dan weer gecontroleerd moesten worden- had mevrouw Van Engelshoven bedacht om het geld voor de makers via de gemeentes beschikbaar te stellen. Op zich een prima gedachte, de gemeente staat immers dichtbij de kunstenaars. Bovendien zo zei ze op 23 november 2021 dat ze er persoonlijk op zou toe zien dat het geld inderdaad op de juiste plek terecht zou komen. Ze zou zelf bellen met de gemeentes die het geld niet zouden bestemmen voor kunst en cultuur, met oog voor de makers.

275 miljoen naar gemeentes voor kunst en cultuur

Even om een idee te geven; Amsterdam totaal 23,9 miljoen, Almere 3,5 miljoen, Amstelveen 1,1 miljoen, Breda 3,6 miljoen....totaal maar liefst 269.975.894,-. Bijna tweehonderdzeventig miljoen. Allemaal naar gemeentes gegaan om te besteden aan kunst en cultuur met oog voor de makers. En in het vijfde steunpakket (31-1-22) is er ook nog eens een bedrag van 251,6 miljoen gegaan naar kunst en cultuur. Dat kwam van onze nieuwe staatssecretaris van OCW, Gunay Uslu. In een aantal gevallen is het geld goed terecht gekomen, maar lang niet overal. Een Amstelveense kunstenaar kreeg bijvoorbeeld geen bijdrage omdat haar werk zou worden geëxposeerd in een museum in een buurgemeente! 

Voorkom dat het geld blijft hangen bij instanties

Misschien dat mevrouw Uslu er eens een telefoontje aan kan wijden om te voorkomen dat al dat geld blijft hangen bij instanties (en gemeentes) die zichzelf belangrijker vinden dan het doel waarvoor ze zijn opgericht. Of misschien is het al verdwenen in het pas ontdekte zwarte gat. Ik ga dat binnenkort maar eens vragen aan mevrouw Uslu. Veel, heel veel zzp'ers, kleine zelfstandigen, kunstenaars, makers van kunst en cultuur hebben niets, maar dan ook helemaal niets gemerkt van al die steun.

Van zwart gat tot spaghettisliertjes 

Er is onlangs in onze eigen melkweg een zwart gat ontdekt. Anna Gimbrère en Jacco de Swart schoven aan bij Beau en vertelden over de ontdekking. Alles wat ook maar in de buurt komt van zo'n zwart gat rekt uit tot spaghetti sliertjes, krimpt vervolgens in elkaar tot een enkel puntje en verdwijnt. Het is weg voor altijd.

Henk Hofstra

Voor de liefhebber hieronder de sites mbt tot dit onderwerp van de overheid:

135 miljoen extra voor herstel kunst & cultuur

Extra steun voor de creatieve en culturele sector

KUNST & OORLOG

Welke rol speelt kunst in oorlogstijd? Dat was de titel van een zogenaamde werkbijeenkomst van de KNAW, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Er waren een aantal sprekers met verhalen en bespiegelingen en online was er een spreken uit Kiev. Vooral de Oekraïense spreker had het in bijna iedere zin over het fascistische Rusland met hun fascistische leiders. Begrijpelijk allemaal. Er werden zelfs paralellen getrokken met de situatie van na de Eerste Wereldoorlog. De vernedering van Duitsland die er mede voor gezorgd zou hebben dat deTweede Wereldoorlog kon ontstaan. Zo zou Rusland na het vallen van de muur en het einde van de 'Koude Oorlog' vernederd zijn door het westen. Allemaal theorieën en verhalen, maar steeds geen antwoord op de vraag welke rol kunst moet of kan spelen in oorlogstijd.

Er werd nogal op aangedrongen dat we moeten stoppen met het importeren van olie en gas uit Rusland. Op die manier zouden we de Russen economisch flink te pakken kunnen nemen en zouden we bovendien ons zelf een dienst bewijzen door versneld over te gaan op groene energie.
(Filemon Wesselink had in zijn tv-programma "Filemon en de Complotten' op 25-4-'22 iemand aan het woord die hier zelfs een vooropgezet plan in zag. Om ons allemaal zo snel mogelijk van het gas en de olie af te krijgen hadden "ze" alles, inclusief de oorlog in Oekraïne georganiseerd. Onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers!)

De bijeenkomst bij de KNAW liep richting de pauze en er was nog steeds niks concreets gezegd of voorgesteld. Nog geen enkel antwoord of begin van een antwoord op de vraag: Welke rol speelt kunst in oorlogstijd? In de pauze sprak ik er over met een collega en samen zijn we vertrokken. Het tweede deel hebben we niet meegemaakt. Misschien hebben we iets gemist, maar ik denk het niet. Ik denk niet dat er een geweldig plan is ontstaan om vanuit de kunsten de oorlog te kunnen stoppen. 

Kunst speelt wel degelijk een rol in oorlogstijd en natuurlijk komt er binnenkort kunst naar voren die de verschrikkingen en idiotie laat zien van de huidige oorlog. Het valt alleen niet te organiseren. Ook niet door hen die menen te weten hoe, waar en wanneer kunst moet ontstaan of gemaakt moet worden. Het doet me denken aan de Guernica van Picasso. Picasso had de opdracht van de Spaans Republikeinse regering om een schilderij te maken voor de Expo in Parijs. Het beoogde onderwerp voor het schilderij was de persoonlijke situatie van Picasso met Dora Maar en Thérèse Walter. Dat veranderde meteen toen de eerste berichten werden gepubliceerd over het opzettelijk bombarderen van burgers in Guernica. Picasso schilderde de man met het afgebroken zwaard, het angstige paard, de Spaanse stier en de moeder met het dode kind. De Guernica. Het schilderij hing in 1937 op de Expo in Parijs en ging daarna op rondreis. In 1956 hing het in Brussel en in het Stedelijk in Amsterdam. Uiteindelijk kwam het in het MoMa in New York waar het een verzamelplaats werd voor tegenstanders van de oorlog in Vietnam. Na de omzwervingen hangt het schilderij nu in Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia in Madrid.

De Guernica van Picasso is het bewijs dat kunst over de waanzin van oorlog wel degelijk iets doet met mensen. Meestal doet het iets met die mensen die het toch al wisten. De idioten die een oorlog beginnen kijken denk ik nooit in de spiegel. In ieder geval nooit in de spiegel die de kunst voor hen kan zijn. Ik kijk uit naar de Guernica van deze tijd, laat me niet te lang wachten.....

Henk Hofstra

ARS OMNIA VINCIT

Ars omnia vincit. Vorige week was ik aanwezig bij een prachtige voorstelling. My Land van dansgezelschap Recirquel. Vier jaar geleden gespot door de directie van het theater. De kaartjes waren van maart 2020. 'Dankzij' de coronacrisis was de voorstelling uitgesteld naar 'betere tijden'. Dat was dus vorige week. Twee jaar later. Betere tijden is in dit geval een zeer betrekkelijk begrip. Corona is deels voorbij of door vaccinaties en boosters beheersbaar geworden. Er voor in de plaats gekomen is een oorlog die we van de agressor niet eens een oorlog mogen noemen.

Het is een voorstelling, gebracht door zeven jonge zeer getalenteerde artiesten, die 'vertellen' over de liefde voor hun thuisland. Het is muziek, circus en dans. Er wordt geen woord gesproken. Het podium is bedekt met een laag aarde. Spiegels en licht zijn geraffineerd in de voorstelling opgenomen. Zes mannen en een vrouw met jaloersmakende lichamen nemen je mee in een verhaal dat gaat over liefde, geloof, traditie, vrijheid en de verbinding met de geboortegrond. Het is kunst die een boodschap overbrengt. Twee jaar geleden had je niet kunnen bedenken dat die boodschap zo actueel zou kunnen zijn en dwars door je ziel gaat.

Het zijn kunstenaars uit Oekraïne. Hun voorstelling heeft in de tijd een totaal nieuwe betekenis gekregen. De voorstelling vertelt nog steeds het zelfde verhaal, maar je kijkt er met totaal andere ogen naar. Het heeft een diepe indruk op mij gemaakt. Deze zeven jonge mensen hebben mij weer eens laten zien dat kunst het voertuig van de beschaving is en ver verheven is boven de waan van de dag. Dat kunst mensen verder brengt en aan het denken zet. Dat je verhalen kunt vertellen zonder een woord te spreken. Dat, hoe deze oorlog ook afloopt, de verbeelding, geloof, hoop en liefde in beeld gebracht door kunstenaars zal overwinnen. Alle kunst, in welke vorm dan ook. Ars omnia Vincit.

Henk Hofstra
Voorzitter BOK Beroeps Organisatie Kunstenaars