Blokken en Open Calls

donderdag 18 januari 2024

Interview met kunstenaar Mikolaj Stojanowicz

Mikolaj Stojanowicz kiest zijn woorden zorgvuldig. Hij wil zijn gedachtes graag zo nauwgezet mogelijk uitdrukken. Die precisie vind je ook terug in zijn kunst, waarin zijn blokken de boventoon voeren. 

Zielona Góra

Bijna elke kunstenaar is op z’n minst wel enigszins beïnvloed door het gezin en de omgeving waarin hij is opgegroeid en voor de 25-jarige Mikolaj Stojanowicz geldt dat evenzeer. Zijn vader is aannemer, zijn moeder huisvrouw en hij groeide met twee zusjes op in een Sovjetflat in Zielona Góra, een middelgrote Poolse stad nabij de grens met Duitsland. Die geometrie, dat planmatige en compartimentalistische uit de stad van zijn kindertijd, komt ook terug in zijn werk waarin weinig kleur en juist veel zwart-, wit-, en grijstinten te zien zijn. 

Semi-abstracte vormtaal

‘’Met blokken leg ik mezelf een restrictie op die er paradoxaal genoeg voor zorgt dat ik juist creatiever kan zijn’’, zegt Mikolaj. ‘’Toen ik net begon als student aan de Willem de Kooning Academie was ik extreem perfectionistisch. Schilderde realistisch en figuratief. En ik kan goed realistisch tekenen. Dus toen ik deze nieuwe semi-abstracte vormtaal koos, vonden sommigen in mijn omgeving dat best jammer. Maar ik heb er geen spijt van.’’

Betonnen bolwerken

Hij kijkt niet met weemoed terug op zijn kindertijd, maar is ook niet negatief over de betonnen bolwerken die zo karakteristiek zijn voor Oost-Europa. ‘’Het is allemaal heel systematisch en praktisch ingericht, iedereen kent zijn buren, alle winkels zijn op loopastand.’’ Wie de Sovjetflats niet alleen van buiten, maar ook van binnen heeft gezien, weet hoe efficiënt elke centimeter benut wordt. De blokken in zijn kunstwerken weerspiegelen ook de gematerialiseerde wereld waarin wij leven. Maar niet alleen de omgeving, ook de tijd waarin wij leven vormt zijn wereldbeeld en de kunst die hij maakt. Als kind opgegroeid in de digitale eeuw laat Mikolaj ‘zien hoe wij in het westen de wereld zien’. In een binaire taal, in blokken. ‘’Al merk ik dat er in de samenleving langzaam aan wel meer oog is voor het begrip van een spectrum, voor grijstinten. Dat zie je ook terug in mijn werk.’’

‘Er is geen plan B’

Stojanowicz rondde onlangs zijn studie aan de Willem de Kooning Academie af, waarin hij aanvankelijk voor de richting illustratie koos, maar steeds meer autonoom werk ging maken. Hij doet nu een tweejarige master aan de MIVC St. Joost in Den Bosch en timmert er op los als kunstenaar. ‘’Er is geen plan B’’, zegt hij tegen het einde van het gesprek in zijn Rotterdam. De stad waar zijn ouders zich 14 jaar geleden vestigden. We zitten in de koffieruimte van Kunstinstituut Melly in de Witte de Withstraat omdat het NRC-café iets te luidruchtig was. Met pet, oranje jas en beginnend baardje zou hij ook kunnen doorgaan voor een leerling-aannemer die straks de bouwtekeningen op tafel legt. Maar het liep anders. Hij koos een andere weg dan zijn vader.

De Tunnel

Momenteel heeft hij zijn eerste solo-expositie in De Tunnel, een expositieruimte in De Nijverheid, een creatieve broedplaats in Utrecht. De expositie kwam tot stand via een open call. ‘’Zodra ik een oproep voorbij zien komen en het spreekt me aan, dan sla ik ‘m op. Ik documenteer alles en neem vervolgens de tijd om te reageren.’’ 

Succes met open calls

‘’Een open call is een mooie manier om je werk onder de aandacht te brengen bij publiek, galeriehouders en andere organisatoren die jou en jouw kunst nog niet kennen, buiten je eigen netwerk om’, zegt Mikolaj. Niet elke kunstenaar is even vaardig met de pen (lees: toetsenbord) als met een penseel, pikhouweel of kwast, maar onderschat een goede begeleidende tekst niet. ‘’Als je meer kans wil maken om geselecteerd te worden, verwoord dan op de juiste manier waar je werk over gaat. En waarom het goed aansluit bij het eventuele thema’’, is zijn advies. Vooral voor jonge kunstenaars die nog geen naam en groot cv hebben opgebouwd, is dit erg belangrijk.

Al voor de opening verkocht

Mikolaj’s reageert vooral op open calls van kunstprojecten die deel uitmaken van festivals en op oproepen voor (groeps)exposities in Nederland en Duitsland. Zo werd hij onlangs nog geselecteerd voor een interactief audiovisueel project van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. Zijn inzendingen hadden ook succes bij het MOMO Festival in Rotterdam, het Fluctoplasma Festival in Hamburg en de groepsexpositie Placet to Be! bij Galerie Pouloeuff in Naarden-Vesting, twee jaar geleden mede-georganiseerd door BOK. ‘’Aan Pouloeuff denk ik nog wel eens terug. Dat was heel bijzonder. Nog voor de officiële opening waren mijn werken al verkocht aan een kunstverzamelaar. Dat was geweldig.’’ Mikolaj Stojanowicz’ solotentoonstelling Dungeon bij expositieruimte De Tunnel kwam eveneens tot stand via een open call. Deze expositie is nog te zien tot en met 28 januari.

Niet geschoten…

Interesse in open calls? Hou dan vooral het Prikbord van BOK in de gaten en abonneer je op onze nieuwsbrief. De Open Call ‘Forever Young’ voor de groepsexpositie aankomende zomer in De Boterhal voor kunstenaars tot en met 35 jaar en vanaf 55, georganiseerd door Kunstenaarsvereniging Hoorn e.o. en BOK, staat nog open tot en met 1 februari. Vooral voor de categorie ‘tot en met 35 jaar’ zijn we nog op zoek naar inzenders. Dus reageer! Niet geschoten is altijd mis!